DEĞER KAYBI ZARARI NEDİR?
Değer kaybı zararı, motorlu aracın kazadan önceki hasarsız ikinci el piyasa değeri ile kaza sonra ikinci el değeri arasındaki farktır. Bir araç ne kadar iyi onarılmış olursa olsun, kazadan önceki haline getirilemez. Kazaya uğrayan araç tamamen onarılmış olsa bile, hasarın izlerini taşır.
Bu sebeple kazaya karışan araç hasar görmemiş muadil araçtan daha az değerli olacaktır Örneğin, kazaya karışıp hasarlanmış araç, çok iyi onarılmış, parçaları yenilenmiş olsa dahi, satılmak istendiğinde, aracın kaza geçirdiğini öğrenen alıcı istenen parayı vermeyecek; daha düşük bedelle satın almak isteyecek veya almaktan vazgeçecektir. Alıcının bu şekilde davranmasının haklı nedenleri olabileceği tamamen duyuma dayalı bilgiler nedeniyle de olabilir. Ancak herhalde kaza geçiren araç kazasız haline göre daha düşük bir bedelle satılabilecektir.
DEĞER KAYBI ZARARI NASIL HESAPLANIR?
İşte bu nedenlerle kaza yapan araç ile hasarsız muadilinin ikinci el satışındaki fiyatları tespit edilmeli ve araç sahibinin zararı giderilmelidir. Değer kaybı zarar hesaplaması yapılırken; aracın marka ve modeli, yılı, kilometresi, hasar alan bölgeler ve hasar kaydı dikkate alınır. Aracın kaza tarihindeki kazasız ve kazalı muadillerinin piyasa fiyatları belirlenmeye çalışılır. Kaza tarihindeki piyasa fiyatı, yetkili araç satıcılarının beyan ettikleri fiyatlar ile ikinci el araç alım satım sitelerinde yayımlanan fiyatlar dikkate alınarak belirlenmeye çalışılır.
Kaza tarihindeki aracın kazasız fiyatı belirlendikten sonra aynı yöntemle benzer kazalı araçların fiyatları belirlenir ve ortalama kazalı-kazasız araçların fiyat farkı tespit edilir. Ülkemizde yaşanan hızlı fiyat artışları nedeniyle kaza tarihindeki araç fiyatlarına ulaşmak her zaman mümkün olmamaktadır. Bu durumda kazaya karışan aracın güncel kasko rayiç değeri ve kaza tarihindeki kasko rayiç değerleri dikkate alınarak kaza tarihinde zarar miktarı tespit edilir.
NE KADAR DEĞER KAYBI TAZMİNATI ALINABİLİR?
İkinci el araç fiyatlarındaki artış dolayısıyla değer kaybı tazminatları da yükselme göstermektedir. Kazanın boyutuna göre zarar miktarı farklılık göstermektedir. Bu sebeple bir rakam belirtmek yerine her araç ve kazanın durumuna göre ayrı ayrı değerlendirme yapılması daha doğru olacaktır.
DEĞER KAYBI ZARARI HANGİ ŞARTLARDA ALINABİLİR ?
Değer kaybı tazminatının talep edilebilmesi için öncelikle birden fazla aracın kaza yapmış olması ve tazminat talep edecek araç sürücüsünün tamamen kusurlu olmaması gerekiyor. Yani karşı taraf sürücüsünün az da olsa kusurlu kabul edilmesi gerekiyor. Bununla birlikte aracın pert olarak kabul edilmemesi gerekiyor. Pert araçlar için değer kaybı tazminatı talep edilememektedir.
DEĞER KAYBI ZARARI KİMDEN NASIL ALINIR ?
Değer kaybı tazminatı; kusurlu aracın sahibi, sürücüsü, trafik sigortasını düzenleyen sigorta firmasından ve varsa kasko poliçesi veya ihtiyari mali mesuliyet sigortası düzenleyen sigorta firmasından talep edilebilir. Zararın nasıl talep edilebileceği sorusunu sigorta firmaları ve diğer sorumlular açısından ayrı ayrı değerlendirmek gerekiyor.
Sigorta firmalarından zararın alınabilmesi için Karayolları Trafik Kanunu’nun 97. maddesi uyarınca sigorta firmasına başvuru yapılarak 15 gün içinde zararın ödenmesi beklenir. Sigorta firmasının ödeme yapmaması üzerine yasal yollara başvuru yapılarak zararın tazmini yoluna gidilir. Araç sahibi ve sürücü hakkında herhangi bir başvuru şartı bulunmamaktadır. Dolayısıyla bu kişilere karşı doğrudan yasal yollara başvuru yapılarak zararın tazmini sağlanabilir.
DEĞER KAYBI TAZMİNATI NE KADAR SÜREDE ALINIR ?
Değer kaybı tazminatının ne kadar sürede alınacağı kazanın durumuna göre değişiklik gösterebilmektedir. Bu sürenin değişiklik göstermesinde; hasar dosyasının kapanıp kapanmaması, evrakların teminin ne kadar sürede yapıldığı, yargılama için genel mahkeme mi yoksa tahkim yolunun mu seçileceği, mahkemenin ve tahkimin iş yükü gibi faktörler etkilidir. Ancak ortalama 6 aylık süre için tüm sürecin bitirilebilmesi mümkündür.
DEĞER KAYBI TAZMİNATINDAN BAŞKA TAZMİNAT ALINABİLİR Mİ ?
Trafik kazası dolayısıyla kazanın durumuna göre birden fazla tazminat alınabilmektedir. Maddi hasarlı kazalarda değer kaybı zararı, aracın tamirde kaldığı süre için araç mahrumiyet zararı ve ticari araçlar için kazanç kaybı zararı talep edilebilmektedir. Ölümlü veya yaralanmalı kazalarda ise, kaza zedeler bedensel bütünlüğün bozulması ya da hak sahiplerince ölenin desteğinden yoksun kalmaları nedenine bağlı maddi ve manevi tazminat davaları açabilmektedir.
Avukat Arb. Yücel İBİCİ
