Maaş Haczi Nasıl Engellenir?
Maaş haczi nasıl engellenir, nafaka alacağı maaştan kesilir mi, emekli maaşına haciz gelir mi gibi maaş haczine yönelik bazı soruları cevaplamaya çalışacağız.
- Borcu Ödemek: Borcun tamamının ödenmesi, haciz işlemini durdurur.
- İtiraz: İcra mahkemesine başvurularak haciz işlemine itiraz edilebilir (İcra ve İflas Kanunu madde 16).
- Borç Yeniden Yapılandırma: Alacaklı ile anlaşarak borcu yeniden yapılandırmak da bir yöntemdir.
- İcra Takibine İtiraz: Borca veya haciz işlemine itiraz edilmesi durumunda icra takibi durdurulabilir. Maaş haczi nasıl engellenir, İcra İflas Kanunu’nun 33. maddesi gereğince borcun zamanaşımına uğradığı veya imhal edildiği itirazı icra mahkemesine yapılarak yapılabilir.
Yargıtay Kararı:
- Maaş haczi nasıl engellenir, bu hususta Yargıtay 12. Hukuk Dairesi, E. 2013/13565, K. 2013/16207: “Borçlunun borcu ödemesi veya borca itiraz etmesi halinde maaş haczi işlemi durdurulabilir.” kararı örnek gösterilebilir.
Maaş Haczi Nedir?
Maaş haczi nasıl engellenir sorusuna tam cevap verebilmek için öncelikle maaş haczinin ne olduğunun bilinmesi gereklidir. Maaş haczi, İcra ve İflas Kanunu’nun 83. maddesi ve devamında düzenlenmiştir. Kanuna göre, borçlunun maaşının belirli bir kısmının alacaklıya ödenmesi amacıyla yapılan yasal bir işlemdir.
Uygulamada sadece sigortalı çalışan kişilerin karşılaştığı bir yaptırımdır. Sigortasız kişilerin çalıştığı yerin tespiti halinde bu yerlere de maaş haczi gönderilebilir ama ispat ve işverene yaptırım konusunda sıkıntı yaşanabilir.
Yargıtay Kararı:
- Yargıtay 12. Hukuk Dairesi, E. 2015/33515, K. 2015/37825: “Maaş haczi, borçlunun rızasına bakılmaksızın borçlu aleyhine başlatılan bir icra takibi sonucu uygulanan cebri icra yollarından biridir.”
Maaş Haczi Gelirse Ne Kadar Kesilir?
İcra ve İflas Kanunu’nun 83/a maddesine göre, borçlunun maaşının dörtte birine (%25) kadar olan kısmı haczedilebilir.
Yargıtay Kararı:
- Yargıtay 12. Hukuk Dairesi, E. 2012/9651, K. 2012/10541: “Borçlunun maaşının dörtte birine kadar olan kısmı haczedilebilir. Bu oran, İcra ve İflas Kanunu’nda belirtilmiştir.”
Maaş Haczi ¼ Oranı Nasıl Hesaplanır?
- Maaşın Net Tutarı: Brüt maaştan tüm kesintiler (vergi, sigorta primi vb.) çıkarıldıktan sonra kalan net tutar.
- Haciz Oranı: Net maaşın dörtte biri hesaplanarak bulunur. Örneğin, net maaş 4.000 TL ise 4.000 TL x 0.25 = 1.000 TL haczedilir.
Yargıtay Kararı:
- Yargıtay 12. Hukuk Dairesi, E. 2016/25936, K. 2016/27853: “Maaş haczinde dörtte bir oranının hesaplanması, net maaş üzerinden yapılmalıdır.”
Maaş Haczi Nasıl Gönderilir?
Maaş haczi, icra dairesi tarafından borçlunun işvereni olan kuruma resmi bir yazı ile bildirilir. Bu yazıda, borçlunun maaşından yapılacak kesintinin detayları belirtilir. İlgili kanuni dayanak İcra ve İflas Kanunu’nun 83. maddesidir.
Yargıtay Kararı:
- Yargıtay 12. Hukuk Dairesi, E. 2014/28174, K. 2014/30391: “İcra dairesi, maaş haczi için işverene resmi yazı göndererek kesinti yapılmasını talep eder.”
Maaş Haczine Nasıl Cevap Verilir?
İşveren, icra dairesinden gelen haciz yazısına belirlenen süre içinde yani 7 gün içerisinde cevap vermelidir. Cevapta, borçlunun maaşından kesinti yapılacağını ve kesintinin tutarını belirtmelidir. Bu sürecin nasıl işleyeceği İcra ve İflas Kanunu’nun 89. maddesinde düzenlenmiştir.
Yargıtay Kararı:
- Yargıtay 12. Hukuk Dairesi, E. 2017/15812, K. 2017/18029: “İşveren, maaş haczi yazısına süresi içinde cevap vermelidir; aksi takdirde hukuki sorumluluk doğabilir.”
Maaş Haczine Cevap Verilmezse Ne Olur?
İşveren, icra dairesinin yazısına cevap vermezse, hukuki sorumluluk altına girebilir. İcra takibi devam ederken, işverene de yaptırım uygulanabilir. İcra ve İflas Kanunu madde 355, 356 ve 357 bu hususta detaylı bilgi içermektedir.
İşveren işçinin maaşından kesip icra dairesine göndermediği kadar borçlu olabilir. İşverene bir daha tebligat gönderilmek zorunda değildir. Doğrudan malları haczedilebilir.
İcra ve İflas Kanunu’nun 338/a maddesi gereğince, işverenin yükümlülüklerini yerine getirmemesi durumunda para cezası da uygulanabilir. Ancak uygulama cezai sorumluluk yerine hukuki sorumluluk yani işverenin mallarının haczedilmesi durumu daha çok karşılaşılmaktadır.
Yargıtay Kararı:
- Yargıtay 12. Hukuk Dairesi, E. 2016/14351, K. 2016/16052: “İşverenin maaş haczi yazısına cevap vermemesi durumunda hukuki sorumluluk altına girebileceği belirtilmiştir.”
Araç haczi konusundaki yazımıza aşağıdaki linkten ulaşabilirsiniz.
Maaş Haczine Nasıl İtiraz Edilir?
Borçlu , maaş haczi işlemine itiraz etmek istiyorsa, icra mahkemesine dilekçe ile başvurarak itiraz edebilir. İtiraz süresi, haciz yazısının tebliğinden veya borçlunun bu işlemi öğrenmesinden itibaren 7 gündür (İcra ve İflas Kanunu madde 16).
İşveren maaş haczi işlemine itiraz etmek istiyorsa icra dairesine dilekçe ile başvurmalıdır. İtiraz süresi, haciz yazısının tebliğinden itibaren 7 gündür.
İşveren Maaş Haczini Nasıl Uygular, Uygulamazsa Ne Olur?
İşveren, borçlunun maaşından belirlenen kesinti oranında her ay düzenli olarak kesinti yaparak icra dairesinin hesap numarasına gönderir. Açıklamasına dosya numarası ve maaş haczi kesintisi olduğu yazılması gereklidir. İşveren kesinti yapmazsa, hukuki sorumluluk doğar ve icra dairesi işverene karşı da işlem yapabilir. İcra ve İflas Kanunu’nun 355, 356, 357 maddeleri ve 89/4. maddesi bu durumu düzenler.İşverenin malları haczedilebilir.
Yargıtay Kararı:
- Yargıtay 12. Hukuk Dairesi, E. 2014/19874, K. 2014/21045: “İşverenin maaş haczi kesintisini yapmaması durumunda hukuki sorumluluk altına gireceği belirtilmiştir.”
Kıdem Tazminatı ve Diğer Tazminat Alacaklarında Maaş Haczi Nasıl Olur?
4857 sayılı İş Kanunu’nun 35. maddesi uyarınca işçinin ücretlerinin yalnızca 1/4’ünün haczedilebileceği belirtilmiştir. Ancak, kıdem tazminatı, ihbar tazminatı gibi yan haklar ve ödemeler ücretten sayılmadığı için tamamının haczedilebilir. Yani bu ödemelerde %25 sınır gözetilmez.
Hangi İşçilik Alacaklarında Maaş Haczi Kesintisi Yapılamaz?
Bazı işçilik alacakları, yasalar gereği maaş haczinden muaftır. Örneğin, iş kazası veya meslek hastalığı nedeniyle alınan tazminatlar maaş haczine konu olamaz (İcra ve İflas Kanunu madde 83/a).
Yargıtay Kararı:
- Yargıtay 12. Hukuk Dairesi, E. 2012/17154, K. 2012/19372: “İş kazası veya meslek hastalığı nedeniyle alınan tazminatlar maaş haczine konu olamaz.”
Maaş Haczinde Sıra Nasıl Tespit Edilir?
Maaş haczinde sıra, haciz talebinin icra dairesine ulaşma sırasına göre belirlenir. Önce gelen talep, önce karşılanır (İcra ve İflas Kanunu madde 100).
Yargıtay Kararı:
- Yargıtay 12. Hukuk Dairesi, E. 2015/11625, K. 2015/13062: “Maaş haczinde sıralamanın, talebin icra dairesine ulaşma sırasına göre yapılması gerektiği belirtilmiştir.”
Nafaka Alacağı Maaştan Kesilir mi?
Nafaka alacakları, maaş haczi kapsamında kesilebilir. Nafaka borçları, diğer borçlardan öncelikli olarak ödenir (İcra ve İflas Kanunu madde 83/a). Nafaka alacakları maaştan kesilirken %25’lik sınır gözetilmez. Aylık nafaka alacağı ne kadarsa tamamı maaştan kesilir. Burada işçinin eline herhangi bir para kalmasa veya geçimine yetmese dahi nafaka alacaklarının tamamı işçinin maaşından kesilir.
Emekli Maaşına Haciz Gelir mi?
Emekli maaşlarına genel olarak haciz uygulanamaz. Ancak, nafaka borcu gibi bazı özel durumlarda emekli maaşından kesinti yapılabilir (5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu madde 93).
Yargıtay Kararı:
- Yargıtay 12. Hukuk Dairesi, E. 2015/26354, K. 2015/28471: “Emekli maaşlarına haciz konulamayacağı, ancak nafaka borcu gibi özel durumlarda kesinti yapılabileceği belirtilmiştir.”
Maaş Haczi Uygulaması Kalktı mı?
Maaş haczi uygulaması, İcra ve İflas Kanunu’nda belirtilen şartlar dahilinde devam etmektedir. Uygulamanın kalktığına dair herhangi bir yasal düzenleme bulunmamaktadır.
Yargıtay Kararı:
- Yargıtay 12. Hukuk Dairesi, E. 2017/19874, K. 2017/21045: “Maaş haczi uygulamasının kanunen devam ettiği, kalktığına dair herhangi bir yasal düzenleme bulunmadığı belirtilmiştir.”
Maaş Haczi Kaç Yıl Sürer?
Maaş haczi, borç tamamen ödenene kadar devam eder. Borç miktarına ve kesinti tutarına bağlı olarak bu süre değişiklik gösterebilir. Borcun ödeme süresi hakkında İcra ve İflas Kanunu’nda özel bir düzenleme bulunmamaktadır, dolayısıyla borç bitene kadar haciz devam eder.
Yargıtay Kararı:
- Yargıtay 12. Hukuk Dairesi, E. 2016/14341, K. 2016/15542: “Maaş haczi, borç tamamen ödenene kadar devam eder ve bu süre borç miktarına ve kesinti tutarına bağlı olarak değişebilir.”
İcra hukukundaki icra avukatı olarak verdiğimiz hizmetleri aşağıdaki linkten inceleyebilirsiniz.
